Oude ecologische volkspraktijk in ere hersteld
De voortdurende modernisering en schaalvergroting van de landbouw, die in de loop van de vorige eeuw werd ingezet, leidde tot ingrijpende veranderingen in het Nederlandse landschap. Honderdduizenden kilometers heggen en vlechtheggen gingen verloren. De vlechtheg kon inmiddels gezien worden als ‘de korenwolf onder de landschapselementen’: er waren nog maar een paar vlechtheggen in ons land te vinden en niemand keek er naar om.
De landschappelijke en cultuurhistorische waarde van de ambachtelijke gevlochten heggen bracht Stichting wAarde ertoe het initiatief te nemen tot eerherstel van de vlechtheg en de terugkeer van dit bijna uitgestorven ambacht van heggenvlechten. Een opleving van de kunst van het heggenvlechten zou niet alleen een goede zaak zijn voor de kwaliteit van het landschap; er zou tevens een aanzienlijke impuls van uit kunnen gaan voor (agrarisch) toerisme en recreatie in diverse regio’s. Hiertoe zette Stichting wAarde een nationaal stimuleringsproject op, dat zeer succesvol is verlopen.
Dit populaire project resulteerde in grootschalige terugkeer van deze eeuwenoude landschapselementen. Bijna vanuit het niets is het landschapselement weer een deel van ons nationaal bewustzijn geworden. Hiertoe is onder meer een nieuw woord geïntroduceerd: waar men vroeger alleen maar sprak over ‘gevlochten heggen’, bedachten wij het woord ‘vlechtheg’, dat inmiddels als vanzelfsprekend in onze Nederlandse taal is opgenomen (en bijvoorbeeld ook in de Dikke van Dale staat).
Samenwerking met Intratuin maakte introductie van de vlechtheg voor tuinliefhebbers mogelijk. Samenwerking met onder meer Vereniging Nederlands Cultuurlandschap, Staatsbosbeheer en Landschapsbeheer Nederland leidde tot een revival van de vlechtheg in het landschap.
Inmiddels is een geheel nieuwe generatie heggenvlechters opgeleid. In het Maasheggengebied worden jaarlijks nationale kampioenschappen heggenvlechten gehouden en in tal van natuurgebieden en landgoederen worden op professionele wijze weer heggen gevlochten.
Achtergronden zijn te lezen in de boeken Een vlechtheg heeft geen haast door Thomas van Slobbe en De bevrijding van het Landschap door Marius de Geus en Thomas van Slobbe. (NB: alleen nog in Engelse vertaling beschikbaar onder de titel Fences and Freedom; the philosophy of hedgelaying.)